سبکی دشوار در یوگا / پاتابی جویس (Pattabhi Jois) یکی از معلمان مشهور یوگا در دهه‌های اخیر بود که سبکی جدید را ابداع نمود. او در سال 1915 در روستای کاوشیکا در ایالت کارناتاکای هند متولد شد. جویس در 14 سالگی با دو روپیه و یک دوچرخه از خانه فرار کرد و به میسور رفت تا از کریشنام آچاریا، یوگا را فرابگیرد. پس از قریب به دو دهه فراگیری یوگا، به دعوت ماهاراجای (حاکم) میسور، در سال 1937 بخش یوگا را در کالج سانسکریت این شهر راه‌اندازی کرد.
کانون آسیب شناسی یوگا؛ پاتابی جویس سبک دشواری را در یوگا ارائه کرد و آن را وینیاسا یوگا (Ashtanga Yoga) نامید. وینیاسا شش بخش از حالت‌های چالش‌برانگیز را شامل می‌شود. هر بخش شامل حرکات دشواری است که برخی آن را مدیتیشن در حال حرکت نامیده‌اند. فراگیری هر بخش مشروط به مهارت کافی در سطح قبل است. تعداد کمی از فراگیرانِ این سبک به سطوح بالای آن می‌رسند و گویا فقط نوۀ او «شراث رانگاسوامی» تمامی شش سطح را تکمیل کرده است.
سبک پاتابی جویس یکی از سختگیرانه‌ترین سبک های یوگا به حساب می آید. به نوشته اکونومیست، جویس اصل عدم خشونت (ahimsa) در یوگا را زیر سوال برد؛ از این روست که تعداد زیادی از دانشجویان او به طور مداوم با زانو یا کمر زخمی لنگ می زدند. به نظر می رسد که فراگیران وینیاسا فشار جسمی و آسیب های سختی را باید تحمل کنند.
تمرین اختصاصی
جویس پس از سال‌ها تمرین اختصاصی، به‌تدریج مدیتیشن و روش تنفس پرانایاما را به دانشجویان پیشرفته آموزش می‌داد. گفته می‌شود که ابعاد معنوی به‌آهستگی در این روش وارد می‌شود. دیوید سوونسون که یک فراگیر آمریکایی است و بیش از 34 سال شاگرد جویس بوده، گفته است: «از طریق تکرار و تمرین بخش‌های مختلف، جادو از درون به ظهور می‌رسد.» سوونسون همچنین می‌گوید: «هدف از یوگا، ایجاد وحدت بین ذهن، بدن و روح است و هر سیستم دارای ابزارهای مختلفی برای رسیدن به آنجا است.» وینیاسا با اینکه تأکید زیادی بر وضعیت‌های بدنی دشوار دارد، اما با این حال شامل ابعاد درونی و ماورائی نیز می‌شود که شاگردان پیشرفته آن را می‌آموزند.
کلاس‌های یوگای جویس تا سال 1964 تعداد نسبتاً کمی دانشجو را جذب می‌کرد. از آن سال به بعد دانشجویان اروپایی و آمریکایی در دروه‌های آموزشی جویس شرکت کردند و زمینۀ ورود او به آمریکا را فراهم ساختند. در سال 1975، جویس آموزش یوگا را در شمال شهر «سان دیگو» آغاز کرد. به عقیدۀ بسیاری از محققان، اقامت چهارماهۀ او در آنجا، آغاز واقعی آشتانگا یوگا در ایالات متحده است. طی 20 سال بعد، جویس در این کشور به طور گسترده تدریس می‌کرد و مرتباً به مؤسسۀ خود در میسور بازمی‌گشت. فعالیت او در غرب به کلاس‌های یوگای او در هند نیز رونق تازه‌ای بخشید.
جویس برای شاگردانش گوروجی یا معلم محترم شناخته می‌شد، اما بسیاری این‌طور فکر نمی‌کنند و او را محترم به شمار نمی‌آورند؛ چراکه اتهامات جنسی زیادی در بارۀ پاتابی جویس مطرح شده است. اتهامات او به حدی بود که بارها به دادگاه فراخوانده شد، اما لیبرالیسم اخلاقی در غرب و اینکه فراگیران یوگا به اختیار خود در کلاس‌های او شرکت کرده بودند، مانع از این شد که علیه او محکومیت مناسبی اعمال شود. سرانجام پس از مرگ او، نوه‌اش از شاگردان خواست تا پاتابی را ببخشایند.
بررسی کتاب یوگا مالا
کتاب «یوگا مالا» تنها اثر پاتابی جویس است که در سال 1962 در هند منتشر شد و سپس در سال 1999 به زبان انگلیسی انتشار یافت. جویس مدعی است که محتوای این کتاب و روش وینیاسا را بر اساس یک نسخۀ باستانی دست‌نویس نوشته است که روی برگ خرما نوشته شده بوده و کورانتا یوگا (Yoga Korunta) نام داشته است. جویس گفته است که این کتاب را استادش، کریشنام آچاریا، در کتابخانه‌ای در کلکته کشف کرده و محتوایش را در اختیار او قرار داده است. البته اصل کتاب توسط مورچه‌ها خورده شده و تنها او از محتوای آن آگاه است! بنابراین هیچ مدرک عینی مبنی بر وجود چنین سندی وجود ندارد.
مشکل دیگر ادعای جویس در بارۀ کتاب باستانی کورانتا یوگا این است که کریشنام آچاریا در هیچ‌یک از نوشته‌هایش به این کتاب اشاره نکرده است. آچاریا نوشته‌های زیادی دارد که شامل کتاب‌شناسی گسترده‌ای از تمام متن‌هایی است که بر کار او تأثیر گذاشته‌اند؛ با این حال هیچ اشاره یا نقل‌قولی از آنچه جویس می‌گوید (کورانتا یوگا)، در آثار کریشنام آچاریا دیده نمی‌شود.
اسناد مجهول برای یوگا
ادعای اسناد مجهول برای یوگا، تنها از سوی پاتابی جویس صورت نگرفته، بلکه کریشنام آچاریا نیز از جهت استناد به منابع مبهم مورد اتهام است. آچاریا آموزه‌هایش را بر اساس متنی قدیمی به نام «یوگا رهاسیا» بنا کرد. اما این متن قرن‌ها پیش از بین رفته بود، تا اینکه توسط «یک روح اجدادی» که نزدیک به هزار سال پیش درگذشته است، در یک خلسه به کریشنام آچاریا دیکته می‌شود!
این گونه ادعاها برای مریدان، جذاب و رضایت‌بخش است؛ اما برای محققان قانع‌کننده نیست.
با توجه به این ابهام در تبار تاریخی منابع یوگا، چگونه می‌توان فهمید که یوگای واقعی چیست؟ چطور می‌توان دانست که گسترش مدرن وضعیت‌ها و عملکردها از کجا ناشی شده است؟ آیا آنها یک اختراع قرن بیستم هستند؟ یا اینکه آنها دست‌نخورده، از نسلی به نسل دیگر، به عنوان بخشی از یک سنت شفاهی تحویل داده شده‌اند؟
وینیاسا یوگا که به سبک «وینیاسا آشتانگا یوگا» معروف است، در ایران نیز مروجان فعالی دارد. «مسعود موحدی نائینی» سرشاخۀ انتقال جریان پاتابی جویس در ایران است. او با تألیف کتاب «دائره المعارف آشتانگا وینیاسا یوگا» منبعی را به زبان فارسی برای آموزش این سبک فراهم کرده است؛ اما آنچه همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی است، اصالت و اعتبار این آموزش‌هاست و ادعاهای نامعلومی است که از پایه با وینیاسا آشتانگا یوگا آمیخته شده است.
